TAGBILARAN CITY, Bohol, Jan 25 (PIA) –Mipahinumdom ang mga tinugyanan sa National Commission in Indigenous Peoples ngadto sa mga buot motabang sa kahimtang sa mga Eskaya sa mga bukid nga bahin sa Bohol nga mohapit sa ilang buhatan, segun sa gilagda sa balaod.
Ang mga Eskaya nga nanimuyo sa mga komunidad sa tumoy sa mga kabukiran sa Guindulman, Sierra Bullones, Pilar ug Duero may maugalingon nga pinulungan, kinaiya, batasan ug mga kulturanhong kap[anulundan sukad pa sa pila n aka kaliwatan nga makit-an sa ilang hiniusang pagpakabuhi.
Tungod niini, nahatagan sila og katungod nga dili matandog sa ilang kahimtang sa kayutaan sa ilang katiguwangan nga ilang nasunod ug giangkon.
Sa deklarasyon sa Department of Environment and Natural Resources pinaagi ni Secretary Victor Ramos niadtong Pebrero 15, 1996, naaprobahan na ang ilang giangkon nga mga kayutaan nga ilaha gayud pinaagi sa AD Claim No. R7-CADC-014 nga naglangkob sa 3,173.0889 ka ektaryas.
Sulod niini nga yutang giangkon, walay pwede nga tukoron kon dili sabutan sa mga sakop sa Eskaya subay sa Indigenous Peoples Rights Act, human napalig-on sa DENR ang giangkon sa mga Eskaya.
Giniyahan sa ilang ligdong na sistemang politikanhon agad sa tuyo sa Reya Sundon (pamuno) ug Gad Sundon (Konseho sa mga katigulangan), ang pag-ugmad sa Eskaya kinahanglang maglangkob usab sa ilang kaayohan pinaagi sa ilang mga hinimong hukom.
Nunot niini, ang tanan nga mga ahensya sa kagamhanan, mga kahugpungan ug mga indibidwal nga interesado nga motabang sa mga Eskaya pinaagi sa mga ipahimutang nga mga proyekto, kinahanglang moagi sa pag-aprobar sa konseho sa mga katigulangan.
Ug sanglit, dili kaayu ikasarang ang pundo sa kagamhanan nga ikabubo ngadto sa kabulahanan sa mga sakop sa Eskaya, nanginahanglan gihapon sila sa mga hinabang sa pagpa-ugmad sa ilang kinabuhi, matud pa ni Emilou Gonzaga, pamuno sa NCIP Bohol.
Mao nga sa bisan unsa nga mga proyekto, kinahanglan kining ipaagi ug ipahibaw sa NCIP, aron katabangan nga mahimoan dayon sa konsultasyon sa konseho sa mga katiguwangan sa Eskaya, sa dili pa mapatuman ang proyekto, subay sa balaod sa mga indigenous communities.
Ang NCIP sa Bohol mao nay mohatag sa pag-a[rpba, kini human sa ilang ipahigayun nga konsultasyon sa mga katawhan nga maapektohan sa mga proyekto. (RAHC/PIA-7/Bohol)
